İng. occasionalism Fr. occasionalisme Alm. Okkasionalismus Es. T. esbab-ı adiye mezhebi, ittifakiye, vesilecilik // OED’ye göre -ism olarak İngilizcede ilk kullanımı 1797 yılında Almancadan yapılan bir çevride yer almaktadır. > occasion (“neden, vesile”); Klasik dönem sonrası Latince occasionalis‘den İng. occasional ve Alm. okkasionell + ism takısı getirilerek oluşturulmuş.
Tanım
Tüm nedensel etkilerin sebebi olarak Tanrı’yı gösteren felsefe öğretisi. Batı felsefesinde Arnauld Geulincx ve Nicolas Malebranche ile İslam felsefesinde de Gazali önde gelen occasionalistlerdir (aranedenciler). Daha detaylı bilgi için bkz. occasionalism .
Ek Bilgi
Macit Gökberk’te “occasionalism” olarak, yani İngilizce yazılışıyla geçmektedir. İFE’da -izm olarak karşılığı yok. TDK (1942), Türkçe karşılığını Vesilecilik olarak önermiş. Cevizci, okkasyonalizm karşılığını veriyor. Aranedencilik, Akarsu sözlüğündeki karşılığıdır. BilimveSanat Felsefe Sözlüğü, Akarsu’yu takiben aranedencilik karşılığını kullanmış.