Tr. yıldızbilimi İng. astrology Fr. ve Alm. astrologie Es. T. ilm-i nucûm (İFE) // Yunanca astrologia kelimesinden astron (yıldız) + logia >kelimesi kelimesine “yıldızlardan haber verme” anlamına gelir.

Tanım

Gökyüzündeki (gökcisimlerine ait) olaylarla insan hayatı arasında bir ilginin olduğu inancına dayanarak gelecekten haber verme iddiasındaki bir tür yıldız falcılığı. Astroloji modern bilim paradigmasının doğuşundan önceki dönemlerde astronominin yerini tutan, gökcisimlerini inceleyen bir sözde bilim alanı olarak görülüyordu. Yıldızların kendileri, örneğin Aristoteles için, insanüstü bir zekâ taşıyan varlıklar, adeta evrenin Tanrılarıdırlar, çünkü Tanrılığa en çok yaklaşan salt formlar onlardır. Daha aşağı olan yeryüzündeki hayat üzerinde de, bunu belli ereklere göre yönelten, etkileri vardır. Aristoteles’in bu düşüncesi, Yeniplatoncu ve ortaçağ astrolojisinin kökü olmuştur. Astrolojiye şüpheyele yaklaşanlar da her zaman olmuştur. Kyreneli Karneades, örneğin, Stoalıların astrolojiye inanmalarını eleştirir ve bu inanç doğru olsaydı, aynı yıldız altında doğanların alınyazılarının da bir olması gerekirdi; oysa bu böyle değildir, der. Ortaçağ skolastiğinin son filozoflarından biri olan Roger Bacon da, astrolojiyi, doğanın son öğelerini elde ederek, bunların yardımıyla doğa üzerinde bir güç kazanmaya yarayan simya ve büyü gibi “esrarlı bilimler” ismini verdiği alanlardan biri olarak kabul eder. Özellikle modern doğa bilimine geçişe aracılık eden Rönesans bilim anlayışında da başlarda henüz astronomi yerine astroloji gökyüzünü gözlemleyen bilim alanıdır. Rönesans sonlarına doğru astroloji olarak görülen alan bilimsel anlamda yerini astronomiye bırakmış, astroloji ise bilimsel olmayan mistik bir bilgi türü olarak kabul edilmeye başlanmıştır.

Ayrıca Bkz.

astronomi
esrarlı bilimler