// Herman Boırhâvı// (Flemenkçe yaklaşık okunuşu)
Tanım
Boerhaave (1668 – 1738) Hollandalı bir kimyager ve hekimdir. Çalışmalarına ilahiyat ve felsefe alanında başlamış ve 1690’da Leiden Üniversitesi’nde zihin-beden problemi üzerine tezini savunduktan sonra, tıp alanına geçmeye karar vermiştir. Erken modern dönem klinik çalışmalarda hastalara bizzat viziteler düzenleyerek yatak başında tanı koyma konusunda ünlenmiş ve bu uygulamanın yaygınlaşmasını sağlamıştır. Yine tıp çalışmalarında kimyasal etkilerin önemi ve iatrofizik (hastalıkların ve fonksiyon bozukluklarının mekanik yollarla açıklanmaya çalışıldığı yaklaşım) görüşleri benimsemesi de kalıcı ününü pekiştirmiştir. Felsefe tarihi açısından önemi Fransız hekim ve filozofu Lamettrie’nin Hollandaya gelip ondan ders alması ve görüşlerinden etkilenmesi yüzündendir. Lamettrie’nin ünlü makine insan (L’home machine) görüşünün temellerinden birini de bu etki oluşturur. Boerhaave, bilim ve din alanlarını birbirinden ayırmanın gerekliliğini vurgular ancak koyu bir Calvinist olarak sürekli dinin ve ruhani hayatın önemine de değinir. Kendisi de Hollandalı olan büyük filozof Spinoza’dan pek çok açıdan etkilenmiştir ancak onun ateizme varan görüşlerini de kıyasıya eleştirir.
Ek Bilgi
Macit Gökberk’te sadece bir kere, Lamettrie ile ilgili kısımda “Hollandalı hekim Boerhave” (kitapta tek “a” ile yazılmış) şeklinde geçiyor. “Bir Spinozacı olan bu Hollandalı hekim, organik hayat ile ruhi hayatı birbirlerine paralel olarak inceliyor, birincisindeki değişikliklere İkincisinin
de bağlı olduğunu kabul ediyordu, işte Lamettrie’nin antropolojik materializmine bu anlayış çıkış-noktası olmuştur” diyerek Lamettrie üzerindeki etkisine de kısaca değinilmiş.